Segedin - grad sunčeve svetlosti

Južna ravnica na dohvat ruke


„Narode Segedina, diko i ponosu moje nacije” (Lajoš Košut, 1848.)

"Sun city", dovoljno velik da svako nađe mesto u njemu, i dovoljno mali da svako bude primljen i primećen. Segedin, grad sunca, paprike i pik salame privlači vas zlatnom nevidljivom energijom u srce panonske ravnice. Zakoračivši u grad koji broji ne više od 170.000 stankoovnika, imate osećaj kao da još uvek šetate vojvođanskim ulicama. Miris paprike i mađarskih kulinarskih čarolija kao da vas mami da sve probate (i odete kući sa kojim kilogramom viška:).

Ljudi kao da upijaju sunčanu energiju grada, koja žute fasade pretvara u zlatne i kao da uživaju u njoj svakim korakom koji naprave. Vikend u ovom malom ali čarobnom gradu, jedan sunčani oktobarski vikend koji je podsećao na letnji. Vreme kao da je stalo...dva dana u osećaju 7... sadržajno, opušteno i pozitivno. Tako blizu a tako neočekivano lepo.


Na samo 15km od granice sa Srbijom, a oko 200km od Beograda, smešten na najnižoj tački u zemlji na obali reke Tise, Segedin predstavlja najveći grad na ovoj evropskoj reci i jedan je od gradova sa najviše sunčanih dana u godini u Mađarskoj, po čemu je i dobio naziv "Grad Sunca".

Hteli smo da proverimo sve pozitivne glasine u dva dana...da uživamo na segedinskim trgovima, šetamo pored reke, preko mosta, vozimo bicikle preko bulevara kroz parkove, relaksiramo se u lekovitoj vodi i finskim saunama ,spustimo se niz tobogan, šopingujemo, i sve to začinimo aromom kulinarskih specijaliteta mađarske kuhinje. Da li se sve samo slučajno namestilo savršeno, kao savršeno uklopljene puzzle ili je Segedin prosto potvrdio da je jedan od gradova vredan posete?!

Kroz vekove...

Naseljavanje ovog područja datira još iz antičkog perioda. Ptolomej pominje najstarije naselje na ovoj teritoriji, Partiscum, kao naselje nastalo na ušću reke Maroš u Tisu. Naziv Szeged u pisanim izvorima prvi put se pominje u 12.veku u povelji kralja Bele III, a status slobodnog kraljevskog grada dobija u 15.veku.

Za period turske vladavine vezana je jedna bitna stvar - dospeće paprike sa Orijenta. U početku Mađari prihvataju papriku kao ukrasnu biljku koja se mogla naći u baštama aristokrata. Vremenom, po ugledu na Turke, počinju da je koristi i kao začin jelima. Sada teško da se može zamisliti tradicionalno jelo mađarske kuhinje bez ovog crvenkastog začina. Intersantno je pomenuti da je zahvaljujući ovoj biljci jedan mađarski fiziolog dobio Nobelovu nagradu. Naime, Sent-Đorđi Albert (1893-1986), u svetu poznat kao pronalazac vitamina C, otkrio je C vitamin izdvojivši ga upravo iz ploda parike. Uzaludno je tražio biljku u kojoj ga najviše ima dok mu jedne večeri supruga nije poslužila crvenu papriku uz večeru. Pošto nije baš voleo papriku, stavio ju je u džep. Kada je ustao od stola, sinulo mu je da bi mogao i papriku ispitati.Bio je iznenađen kada je shvatio da je upravo paprika najdivniji magacin vitamina C, izuzetno značajan za ljudski organizam :)

Posle 143 godine turske okupacije utvrđenje prelazi u ruke Austrijanaca. Habzburški vladar Karlo III podario je Segedninu grb, koji je i danas u upotrebi. Njihovu vladavinu narod pamti po opštoj nemaštini. Tokom revolucionarnih godina, Segedin je jedan od poslednjih uporišta revolucionara. Lajoš Košut, 1848. godine, prilikom vrbovanja svoje revolucionarne vojske, građanima se obraća rečima: „Narode Segedina, diko i ponosu moje nacije”.


Važna prekretnica u razvoju grada bila je 1879. godina kada se Tisa izlila i strašnom poplavom zbrisala grad (95% zgrada bilo je uništeno). Uz pomoć tadašnjih vodećih država Evrope grad je ponovo oživeo. Zato su i glavne ulice dobile imena kažu po gradovima koji su pomogli ponovnu izgradnju grada: Pariz, Beč, Moskva, Rim, Brisel, Berlin, London...

Posle Prvog svetskog rata veliki delovi južne kraljevine Ugarske pripali su današnjoj Rumuniji i Srbiji. Tokom prve polovine 18. veka polovinu gradskog stanovništva činili Srbi, dok ih danas ima samo 0.2% i uglavnom žive u naselju Sirig. Tokom Drugog svetskog rata grad je stradao i izgubio je 6.000 stanovnika, mahom Jevreja. Sovjetske snage ušle su u grad krajem 1944.godine, pa tokom komunističke vladavine grad postaje središte lake i prehrambene industrije.

Šetnjom iznad oblaka.....

Današnji grad palata, sa svojim širokim alejama i bulevarima, najlepše je i najmodernije mađarsko naselje. Poput Budimešte, koncentrični bulevari formiraju urbanističku osnovu centra grada. Tri velika bulevara presecaju poprečne ulice koje se pružaju iz pravca reke, Šetajući ulicama grada, uživajući u njegovoj arhitekuri, zelenilu i čistoći ulica imala sam utisak kao da šetam muzejom na otvorenom.

 
Ne možete a da ne vidite: Klauzál tér - trg u centru, sa statuom najpoznatije figure borca za demokratiju Lajoša Košuta. Tu je i kuća Kárász sa čijeg balkona je Lajoš Košut održao govor 1849. pre nego što je otišao u egzil; glavnu ulicu Kárász utca - poplačana, čista i lepo uređena, počinje skulpturom violiniste sa jedne i dame devojčice i psa sa druge strane. Oni zajedno čine kompoziciju Ulična muzika, oko kojih možete videti mlade i opuštene ulične svirače koji zabavljaju šetače; 500 godina staru Crkvu Svetog Matije; jednu od najlepših palata u Segedinu - Reök-palotu iz 1907.godine čiji je arhitekta bio Ede Madjar koga su voleli da nazivaju mađarskim Gaudijem. Postoji još jedna zgrada delo ovog arhitekte koju žitelji zovu konjska zadnjica jer se ispred nje nalazi konjanički spomenik, što je još  gore nego kad se Beograđani nalaze kod konja umesto spomenika knezu Mihajlu; Trg Dóm tér za koje se kaže da je tačno one veličine koje je i Trg Sv Marka u Veneciji. Trg je okružen arkadama koje nose stubovi različitog oblika što doprinosi posebnoj magiji mesta. Ispod arkada postavljene su ploče i skulpture posvećene raznim mađarskim velikanima. U sredini se nalazi katedrala koja se, inspirisana italijanskom romaničkom arhitekrutom smatra jednim od sedam čuda Mađarske. Poseduje treće najveće orgulje na svetu i drugo najveće zvono u Mađarskoj.

Što se šopinga tiče koliko sam shvatila Segedin je ranije predstavljao za Subotičane špajz gde se biciklima odlazilo u šoping. Sve je blo mnogo jeftinije. Danas su cene približno iste. Mada par krpica "kao suvenir" ne može da škodi i vezica crvene papričice kao nezaobilazni suvenir na kuhinjskom zidu.

Ključ u ruke...Šta čekate? Odvojite jedan dan da vidite nešto novo.. Prošetajte gradom, popijte kafu na nekom od trgova..I samo da znate Grad Sunca" se nalazi na listi 501 Must visit cities u istoimenoj knjizi tako da smo mi ovim putovanjem štiklirali još jednu stavku sa tog spiska a vi kako hoćete :)





Neuništivi avanturistički duh i želja za pokretom točkova života može vas odvesti gde god želite, bitno je samo da želite i da ne znate za granice.

Posted in ,

1 Response to "Segedin - grad sunčeve svetlosti"

  1. O Says:

    6 Oct 2011, 17:50:00

    preslatke slikice, prosto kao razglednice...
    Segedin је "по народски" зицер.. тако близу, а опет толико другачији..
    пробати нешто друго.
    да нисам био не бих ти веровао ништа од овога...
    поготово да си све то успела за један викенд.

    очекујем са веееликим нестрпљењем текстове о осталим градовима.. које посебно, нећу да кажем..

Post a Comment

Subscribe to: Post Comments (Atom)